Mijn schoonzus stuurde me een paar weken geleden een foto van twee bomen die bij hen voor het huis staan. Twee dezelfde bomen, die in de warme tijd van het jaar het huis voorzien van schaduw. En die in de herfst allebei hun bladeren loslaten, maar niet tegelijk. De ene boom is altijd eerder kaal dan de andere. Dezelfde boomsoort, dezelfde hoeveelheid zon, dezelfde bodem… maar toch dat verschil. De woorden die mijn schoonzus bij de foto schreef hebben me aan het denken gezet over loslaten.
Loslaten is soms nodig om sterker in het leven te kunnen staan. We lopen allemaal wel eens vast en dan is het nodig om afstand te nemen, een nieuw begin te maken. Dit kan in je privé leven zijn of in je werk. Vaak is het een combinatie van allebei. In mijn coachpraktijk kom ik vaak mensen tegen die even vast zitten, die willen loslaten en opnieuw beginnen. Net als bij die bomen verschilt het ook bij mensen hoe dit proces van loslaten verloopt en hoe lang het is. Waarom is dat?
Allereerst zijn de omstandigheden van belang. Om je vertrouwde patronen te durven loslaten heb je bijvoorbeeld voldoende tijd nodig om over dingen na te denken, een veilige plek, een bepaalde mate van zelfbeschouwing. Maar ook al zijn de omstandigheden vergelijkbaar, toch verloopt het proces van loslaten verschillend bij verschillende mensen. Ook je karakter is van invloed op de manier waarop jij dit doet en hoe lang dat duurt. Bij sommigen lijkt loslaten een tweede natuur, terwijl je andere mensen maanden- of jarenlang ziet worstelen met dit proces. Het één is niet beter dan het ander. Een vasthoudend karakter kan namelijk ook heel positief zijn, bijvoorbeeld als je moet presteren.
Terug naar de bomen, wat kunnen we daarvan leren? Een aantal jaar geleden las ik het boek ‘Het verborgen leven van bomen’ van Peter Wohlleben. Een grappig geschreven boek met veel interessante informatie voor bomenliefhebbers, maar ook met veel wijsheden die we kunnen toepassen op de ontwikkeling van en samenwerking tussen mensen. Hij omschrijft hoe de gebeurtenissen in het leven van een boom bepalend zijn voor hoe sterk hij is, en (dus) hoe goed hij in zijn blad zit. Een schimmel in een worteltak, een beschadiging van de bast… ze kunnen een diepgaand effect hebben en de boom tot in zijn hart aantasten. Is het zo ook niet bij ons, dat de gebeurtenissen van het leven ons sterk kunnen vormen, zowel in positieve als negatieve zin? Daarnaast omschrijft hij hoe het moment waarop de boom zijn blad verliest een strategische keuze is. De boom moet kiezen tussen enerzijds zo lang mogelijk met zijn bladeren zonlicht vangen en fotosynthese bedrijven, waardoor hij kan blijven groeien (en de concurrentie voor blijven) – en anderzijds op tijd loslaten, want als het gaat vriezen of stormen kan de boom kapot gaan aan teveel blad. De ene boom kiest hierin een andere strategie dan de andere. Ook dat vind ik een mooie parallel met de verschillende karakters van mensen. Onze karakters zorgen ervoor dat we dezelfde processen op een verschillende manier aangaan.
Loslaten is niet altijd nodig, maar de komende kerstvakantie is misschien een mooi moment waarop je je kunt afvragen: wat wil ik loslaten en op een andere manier gaan doen? Ik wens je toe dat je hiervoor de ruimte vindt, en met een frisse blik aan het nieuwe jaar kunt beginnen. En ik hoop dat de metafoor van de bomen je hierbij inspireert. Dan nog een laatste tip uit het boek van Peter Wohlleben. Eén van de meest indrukwekkende dingen die hij ontdekte over bomen, was dat ze elkaar helpen. Via het wortelstelsel helpen bomen bijvoorbeeld een zieke soortgenoot door hem van voeding te voorzien. Dit doen ze, aldus Wohlleben, omdat ze samen sterker staan dan alleen. Sterker tegen concurrentie, invloeden van buitenaf en ziektes van binnenuit. Heb jij een collega of kennis die worstelt met een proces van loslaten? Bedenk dan dat jij misschien de volgende keer degene bent die worstelt. En dat je sterker staat als je elkaar helpt in dat proces. Samen sta je sterker dan alleen.